Ophef over zorgplicht werkgever geeft onduidelijkheid ZZP’er en opdrachtgevers

24 mei 2012

Volgens een uitspraak van de Hoge Raad is een opdrachtgever aansprakelijk voor de invaliditeit van een zelfstandige zonder personeel (ZZP) die was ingehuurd voor een reparatieklus. De man verrichtte gedurende enkele weken als onderaannemer onderhoud en reparatie aan een vezelverwerkingsmachine in België. Tijdens de uitoefening van zijn werk is de ZZP’er een ongeval overkomen met als gevolg dat zijn rechterbeen moest worden geamputeerd.  Hierdoor heeft de ZZP’er ernstige inkomensderving ondervonden en stelde zijn opdrachtgever hiervoor aansprakelijk. Na 7 jaar procederen heeft de Hoge Raad hem in het gelijk gesteld ondanks eerdere afwijzingen van lagere rechtbanken. Door de uitspraak is veel ophef en onduidelijkheid ontstaan bij zowel ZZP’ers als bij opdrachtgevers.

Zelfstandigen gelijk gesteld met werknemers

Advocaat Stefan Sagel vertelt in de Volkskrant dat door de uitspraak van de Hoge Raad ZZP’ers gelijk gesteld worden met werknemers waar een zorgplicht voor geldt. Volgens Evert Verhulp, hoogleraar arbeidsrecht heeft de uitspraak grote gevolgen voor bouwvakkers die op een bouwplaats werken, maar ook voor een secretaresse die wordt ingehuurd als ZZP’er. De waarheid ligt genuanceerder.

Opdrachtgever niet altijd aansprakelijk

Stichting ZZP Nederland wijst er op dat de werkelijkheid gecompliceerder ligt. ZZP’ers zijn in principe zelf verantwoordelijk voor hun eigen veiligheid. Ondernemen is voor eigen rekening en risico en daar ligt de verantwoordelijkheid bij de zelfstandige en niet bij de opdrachtgever. Deze is in principe niet aansprakelijk, tenzij niet aan de veiligheidseisen wordt voldaan door de opdrachtgever. Op bouwplaatsen waar door zowel ZZP’ers als werknemers gewerkt wordt gelden algemene veiligheidsvoorschriften. Deze voorschriften vallen onder verantwoordelijkheid van de hoofdaannemer. Iedereen dient zich hieraan te houden, ook zelfstandigen.

Als ZZP’ers bewust de veiligheidsvoorschriften negeren en er gebeurt een ongeluk dan kan de opdrachtgever daarvoor niet verantwoordelijk worden gesteld, tenzij er sprake is van aantoonbare nalatigheid. Ook voor werknemers geldt, dat zij zich moeten houden aan de arbonormen en veiligheidsvoorschriften. De werkgever is in principe aansprakelijk en betaalt de werknemer gedurende de eerste twee jaar door, tenzij de werknemer nalatig is en opzettelijk de veiligheidsnormen aan zijn laars lapt.

Arbo- en veiligheidsregels

Onlangs heeft staatssecretaris De Krom besloten om de arbo- en veiligheidsregels die in de bouw gelden, ook van toepassing te verklaren op zzp-ers. Stichting ZZP Nederland is van mening, dat voor iedereen die op bouwplaatsen aan het werk is, dezelfde veiligheidsregels gehanteerd dienen te worden, zodat er op een vielige manier kan worden gewerkt.

Wel aansprakelijk in geval van nalatigheid

In het geval van de ZZP’er die in de Volkskrant beschreven wordt heeft de Hoge Raad beslist dat er sprake was van nalatigheid door de opdrachtgever ten aanzien van veiligheidseisen. Als hierdoor een ongeluk ontstaat is de hoofdaannemer altijd aansprakelijk, ongeacht of het werknemers of zelfstandigen betreft. Ook de arbeidsinspectie heeft meerdere malen zelfde uitspraken gedaan in het verleden.

Een goede verzekering ontbreekt vaak

Uit bovenstaande blijkt dat ZZP’ers vrijwel altijd zelf verantwoordelijk voor hun eigen doen en laten. Aansprakelijkheid kan niet worden afgewenteld op de opdrachtgever omdat een verzekering ontbreekt. Het merendeel van de ZZP’ers is niet verzekerd voor inkomensderving bij arbeidsongeschiktheid.

Door HSU Payroll Services over genomen van Stichting ZZP Nederland